R in de Maand

De R is in de maand. Eindelijk is het zover: het is september. Vroeger het sein om te beginnen met het slikken van levertraan. Als ik daar aan denk, dan ruik ik het weer. Ook is het een teken dat de zomer weer voorbij is. Vroeger vond ik dat vreselijk, tegenwoordig niet meer zo. Dit jaar al helemaal niet. Hoe vaak ik de afgelopen maanden niet thuis gekomen ben met een grote oogst aan jeukende bulten. Daarnaast ook voor het eerst een heuse borrelia-infectie opgelopen, Lyme dus. Dat alles met dank aan de vriendelijke zomerse natuur. Ik ben er wel klaar mee.

De R is in de maand. Meestal ook het startsein voor het paddestoelenseizoen. Dit jaar was het – volgens de media – al half augustus van start gegaan. Dat zal best, maar op de plekken waar ik doorgaans op jacht ga met de camera is het nog erg magertjes. Toch heb ik in de maanden juli en augustus genoeg verzameld om een eerste paddestoelenblog te vullen. Paddestoelen zijn namelijk een ideaal onderwerp om eens te stoeien met focus-stapeling, een techniek waarbij je een reeks opnamen maakt met een steeds iets verschoven focuspunt. Vervolgens voeg je die opnamen samen met een daartoe geëigend stukje software met als resultaat een foto met grotere scherptediepte. De mooie rustige achtergrond (bokeh) die je krijgt bij grote diafragma-openingen blijft daarbij bewaard. Deze techniek is alleen goed toepasbaar op stilstaande objecten en wordt mede mogelijk gemaakt door Olympus OMD camera’s. Dat kan gewoon uit de hand. Een statief of railsysteem is – door de goede beeldstabilisatie – niet nodig. Een beetje vaste hand helpt echter wel.

Dus elke paddestoel die ik zag was kandidaat om eens flink te oefenen. Doel was om veel ervaring op te doen in het kiezen van het aantal benodigde opnamen (1-999) en de interval grootte daartussen (1-10), dit alles in relatie tot de afstand tot je onderwerp, de grootte daarvan én het gekozen diafragma. Zoals het met nieuwe techniek meestal gaat, is het een kwestie van vallen en opstaan. Veel materiaal kon gelukkig meteen weer afgevoerd worden. Maar goed ook, want het vreet geheugenruimte en het bewerken kost aardig wat tijd, maar ik vind het wél leuk om te doen. Vaak voegt het – naar mijn  mening – ook wel wat toe, maar soms is een kleine scherptediepte juist weer mooier. Genoeg tekst, nu plaatjes kijken. Ze staan in chronologische volgorde en zijn op verschillende locaties gemaakt.

 < TIP: voor een grotere en betere weergave loont het de moeite een foto even aan te klikken! Wil je alle  foto’s uit dit blog in groot formaat bekijken, maak dan gebruik van de beeldencarrousel aan het eind van dit blogbericht>

7 juli 2017, AWD: twee buisjeszwammen op een stukje dood hout. De naam weet ik helaas (nog) niet. Ze waren maar klein en de afstand tot het onderwerp was niet al te groot. Een combinatie van 23 opnamen met een interval van 1 [23×1]. Diafragma f/2.8 en dat laatste geldt voor alle volgende foto’s.

26 juli 2017, AWD: Een trio van plooirokjes. Zeven opnames met een interval van 5 [7×5]. Alle drie van voor tot achter scherp.

Twee opvallend oranjerode paddo’s (wasplaten?) op dezelfde dag. Eveneens 7×5. Hoed en steel van de voorste zijn scherp.

27 juli, Groenendaalse Bos: twee wieltjes. Een enkele opname was hier genoeg.

Een langsteelfranjehoed, ook een enkele opname. Er staat in deze tijd van het jaar nog zoveel groen dat de hoed er ondanks de lange steel amper bovenuit kwam.

11 augustus, AWD. Op deze dag ging ik o.a. op zoek naar de duinfranjehoed in de Van Limburg Stierumvallei. Die zijn daar om deze tijd altijd wel te vinden. Dit jaar stonden er heel veel, in diverse stadia en de meeste tussen het hoge helmgras. Dat leverde een beetje rommelig plaatjes op, maar ze groeien daar nu eenmaal en het heeft ook wel wat. Focus-stapeling van 8×4.

De duinfranjehoed ziet er in verschillende stadia heel anders uit. Een iets rustiger beeld, gevangen tussen helmgrassprieten in v-vorm [6×2]

Het stelletje Jut & Jul op een rustige locatie [8×4]

Ik heb me heerlijk vermaakt met deze jongens. Nog zo’n stelletje [8×4]

Als ze ouder en groter worden, lijkt het een heel andere soort. Een flinke jongen [4×4]

8 augustus, Leyduin. Voor het eerst dit jaar ging ik écht op zoek naar paddo’s en dat viel nog niet mee. Opvallend gele heksenboter is niet te missen, natuurlijk. Een slijmzwam die meestal uitgesmeerd op dood hout te vinden is. Meestal is dat niet erg fotogeniek, maar deze vond ik qua ‘model’ wel aardig. Net een wulk.

Dan is een simpele bruine plaatjespaddestoel (van een onbekend merk) meer geschikt voor een sfeerplaatje…

Een heel andere sfeer krijg je weer als de bruine paddo tussen het groene mos staat er in de achtergrond wat bokeh bubbles verschijnen:

Het mooiste sfeerplaatje van de dag wordt verzorgt door een eenzame mycena die hoog op een omgevallen beuk staat. Deze foto is niet met de macrolens gemaakt, maar met de 100-400 telezoomlens op 400mm. Dit is dan ook de enige die niet met een diafragma van f/2.8 is gemaakt, maar met f/6.3. Dat kan met deze lens bijna niet anders, maar het effect is hetzelfde. Er zijn in de achtergrond bokeh-bubbles zichtbaar van verschillende lichtsterkte. Ik wil de mycena in de meest heldere bubble krijgen en dat lukt. Flink onderbelichten geeft dan dit resultaat. Ondanks dat het nog augustus is, toch een heuse herfstsfeer. Ik ben er erg tevreden over.

Het enige minpuntje is misschien nog het afgevallen blaadje dat links op de foto ligt. Lijkt net een visje en leidt misschien teveel af, zeker als ik dat erbij vertel.

Dezelfde omgevallen boom zorgt voor nog meer vertier. Al een paar jaar achter elkaar zijn daar kopergroenbekerzwammetjes te vinden, maar meestal ben ik te laat in het jaar. Dan is het verval al aardig opgetreden en valt het niet mee om mooie exemplaren te vinden. Nu ben ik er vroeg bij en voilà: drie puntgave bekertjes.

Foto gemaakt met de Raynox-150 voorzetlens. Een stack van 16×8 was net niet voldoende om alle drie de bekertjes scherpte krijgen.

Negen dagen later (25 augustus) ging ik voor de herkansing, maar helaas was het mooie er toen al vanaf. 23×4 en iets meer afstand genomen leverde nu wel genoeg scherptediepte op.

Ik vond die dag op dezelfde boom nog een paar andere composities die de moeite waard waren:

Er was vandaag nog meer te vinden in Leyduin, zoals deze drie wieltjes op een rij [enkele opname]:

En zowaar een kleverig koraalzwammetje. Die zie ik niet zo vaak in onze contreien:

Meestal zie ik de amethyst- of rodekoolzwam wat later in het seizoen. Des te groter de verrassing dat ik er nu al eentje kon vastleggen. Een nog erg klein exemplaar en goed verstopt op een donker plekje, maar af en toe viel er precies een beetje zonlicht op de hoed. Een enkele opname was hier weer genoeg.

Op een enorme dikke beuk, die al jaren geleden het loodje had gelegd, groeit vaak de porseleinzwam. Daar was het nu te vroeg voor, denk ik, maar de gewone oesterzwam was er wel te vinden. Ook bokeh bubbles, overigens [20×3]:

Nog gewoner dan de gewone oesterzwam is dit eenvoudige paddestoeltje. Zo gewoon dat het voor mij ondoenlijk is er een naam bij te vinden. Staande tussen hoge varens leverde het toch wel een aardige foto op. Een enkele opname weer deze keer.

Er stonden meerder exemplaren van deze soort, waarvan één mocht optreden om het verschil tussen wel of niet stacken nog even duidelijk te laten zien. Eerst een enkele opname:

… en hier de samengestelde opname van 20 beelden.

Tot zover Leyduin. Op 28 augustus bracht ik nog één keer een bezoek aan mijn favoriete paddestoelenplekje: wandelbos Groenendaal. Helaas was het daar nog steeds armoe troef. Slecht twee aardige plaatjes leverde het op. De eerste van weer zo’n onduidelijke bruine soort:

De tweede was onweerlegbaar weer een kleverig koraalzwammetje. Eén enkel stengeltje slechts, maar soms is minder juist meer. Een enkele opname was dan ook genoeg. Ik was ook wel blij met de grote ‘volle maan’ in de achtergrond.

Tot slot nog een grappige bijkomstigheid van het focusstapelen…  Een vliegje dat ter hoogte van een mycena een rondje vliegt komt nu 6x in beeld, waardoor het lijkt of het een hele zwerm is. In de vergroting is dat beter te zien.

Alles bij elkaar is het toch een goed gevuld blogje geworden. Ik verheug met al op het vervolg van een hopelijk goed paddestoelenjaar. Iedereen weer bedankt voor het lezen en vooral kijken.

Rest mij nog – voor de geïnteresseerden – te melden dat de door mij gebruikte focus stacking software CombineZP is. Ik heb ook verschillende andere geprobeerd, maar deze is gratis en werkt op zich goed. Het enige nadeel is dat het niet meer doorontwikkeld wordt en het onder 64-bits Windows 10 niet zo stabiel is. Zolang je echter geen al te gekke dingen doet, gaat het meestal goed. Helicon Focus werkt een stuk beter en is zeer gebruikersvriendelijk, maar ik ga echt geen bijna €200 betalen voor een licentie. Nu nog niet, in ieder geval.

Voor wie alle foto’s nogmaals in groot formaat wil zien is hier tot slot de beeldencarrousel: klik op een willekeurige cirkel om deze te starten en blader vervolgens met pijltjestoetsen of muisklikken door alle foto’s van dit blog.